Αναζήτηση
Κι εκεί που η αδρεναλίνη είχε χτυπήσει κόκκινο, τα στοιχήματα έδιναν κι έπαιρναν για την ταυτότητα του νεκρού και το πανελλήνιο ρουφούσε κάθε σταγόνα πληροφορίας γύρω από την πιο διάσημη ανασκαφή των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα – στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη – ήρθε η ψυχρολουσία.
Δεν υπάρχει τέταρτος θάλαμος. Η υποψία ότι ο τάφος συνεχίζεται υπογείως, κάτω από το αναμοχλευμένο δάπεδο του τρίτου θαλάμου, δεν αποδείχθηκε αρκετή για να κρατήσει τη σπίθα ζωντανή. Η απογοήτευση όσων με πάθος παρακολουθούσαν την εξέλιξη των ανασκαφικών εργασιών εδώ και τρεις μήνες μπορεί να συγκριθεί μόνο με μια οδυνηρή ήττα της ομάδας τους σε ντέρμπι, καθώς διαπίστωσαν ότι πλέον εξανεμίζονται οι ελπίδες για να βρεθούν πολύτιμα κτερίσματα, όπως και η απάντηση στο «καυτό» ερώτημα: ποιος είναι τελικά θαμμένος σε ένα τόσο μοναδικό ταφικό μνημείο.
Ακόμη όμως και έτσι να είναι τα πράγματα και σε 15 ημέρες, οπότε αναμένεται να ολοκληρωθούν οι ανασκαφικές εργασίες, δεν έχουν δοθεί οι συγκεκριμένες απαντήσεις, είναι και οι μοναδικές που είχε να δώσει ο Τύμβος Καστά; Ή μήπως κρατά ακόμη κρυμμένα μυστικά που θα αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον γύρω από το μνημείο;
ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΕΡΓΙΝΑ. «Λογικά πρέπει να υπάρχει και άλλος τάφος μέσα στον τύμβο, δεν μπορεί μέσα σε έναν λόφο διαμέτρου 158 μ. να έχουν καλυφθεί μόνο τα 25 μ.» λέει ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας με ανασκαφική πείρα. «Αλλωστε και κάτω από τον τύμβο όπου βρέθηκε ο τάφος του Φιλίππου στη Βεργίνα υπήρχαν άλλοι τρεις τάφοι, δύο εκ των οποίων είχαν συληθεί».
«Το θέμα είναι σε πόσο ποσοστό ο τύμβος είναι τεχνητός και πόσο είναι φυσικός βράχος» προσθέτει άλλος ακαδημαϊκός δάσκαλος της ίδιας ειδικότητας. «Η ύπαρξη περιβόλου πάντως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πρόκειται για συστάδα τάφων».
«Για να έχουμε μια σαφή απάντηση θα πρέπει να γίνει μια μαγνητική διασκόπηση, που θα δείξει σε ποιο σημείο θα πρέπει η ανασκαφική ομάδα να «χτυπήσει»» επισημαίνει η επίτιμη διευθύντρια Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Ρωμιοπούλου.
Δεν είναι, όμως, μόνο η τεχνολογία που μπορεί να μιλήσει για το περιεχόμενο του τύμβου. «Μια λύση θα ήταν να «ξυριστεί» η επιφάνεια του λόφου πάνω από τον περίβολο, ώστε να διαπιστωθεί αν εξέχει κάτι», συνεχίζει η κυρία Ρωμιοπούλου, «όπως εξείχαν άλλωστε οι παρειές του δρόμου (σ.σ.: του διαδρόμου πριν από την είσοδο) του συγκεκριμένου ταφικού μνημείου» συμπληρώνει ο ομότιμος καθηγητής.
Και αν αυτό αποδειχθεί το επόμενο βήμα που θα κρατήσει αναπόσπαστα τα βλέμματα από τον τύμβο στην Αμφίπολη, τώρα και μέχρι να κλείσει η ανασκαφή τι θα πρέπει να περιμένουμε από τον υπόγειο χώρο που βρίσκεται κάτω από το αναμοχλευμένο από πωρόλιθο δάπεδο του τρίτου θαλάμου; Μία κρύπτη γεμάτη θησαυρούς και απαντήσεις, όπως περιμένουν οι πιο αισιόδοξοι; «Δεν υπάρχουν τέτοιου τύπου κρύπτες στους μακεδονικούς τάφους τουλάχιστον στην εποχή που χρονολογείται το συγκεκριμένο μνημείο, δηλαδή στο τέλος του 4ου ή τις αρχές του 3ου αι. π.Χ.» απαντά η Κατερίνα Ρωμιοπούλου. «Δεν αποκλείεται να πρόκειται απλώς για μια κατωφέρεια ή να λαξεύτηκε περισσότερο ο μαλακός φυσικός βράχος. Αν είναι κρύπτη θα πρέπει να έχει τοιχώματα. Αν υπήρχε εκεί πάντως μια χρυσή λάρνακα δεν πρόκειται να έχει γλιτώσει από τους τυμβωρύχους. Αν ήταν ξύλινη δεν θα έχει μείνει τίποτα, παρά μόνο καρφιά. Ωστόσο, με τόσες εκπλήξεις που έχει δώσει ώς τώρα το συγκεκριμένο εύρημα δεν πρέπει να αποκλείουμε τίποτα». «Μόνο αν πρόκειται για μια λίθινη σαρκοφάγο μπορούμε να ελπίζουμε» προσθέτει ο καθηγητής Πανεπιστημίου.
Ο ΛΕΩΝ. Το τρίτο ερώτημα δε που μένει ακόμη αναπάντητο είναι αν τελικά ο τάφος ανήκει σε έναν νεκρό ή αν ήταν πολυάνδριο ή ηρώο κενοτάφιο. «Εχουν άλλη μορφή τέτοιου είδους μνημεία» εξηγεί ο ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου. «Συνήθως είτε πρόκειται για έναν λάκκο είτε για μια μεγάλη αίθουσα. Κάτι τέτοιο όμως δεν έχουμε στην Αμφίπολη. Η άποψη αυτή διατυπώθηκε λόγω του Λέοντα που θεωρήθηκε από τους ανασκαφείς ότι ανήκει στον τύμβο. Κανείς τάφος όμως δεν έχει λέοντα. Και της Χαιρωνείας και της Αμφίπολης σχετίζονται με νεκρούς σε πεδίο μάχης, αλλά δεν βρίσκονταν στην κορυφή τύμβου».
Γιατί είναι μοναδικό
Τρία στοιχεία καθιστούν το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης μοναδικό, σύμφωνα με την Κατερίνα Ρωμιοπούλου: οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες και η ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική μορφή του, που μοιάζει μεν με μακεδονικό τάφο, αλλά σε παραλλαγή, διότι οι μακεδονικοί τάφοι ήταν κλειστοί με πόρτες κι εδώ έχουμε ένα μνημείο που ώς ένα σημείο τουλάχιστον ήταν ορθάνοιχτο. Πότε το έκλεισαν; Γιατί; Πόσες φορές ξανανοίχτηκε; Είναι στοιχεία που μας λείπουν και δεν ξέρουμε αν θα απαντηθούν ποτέ.
