Παραβατικότητα και εφηβεία (γ' μέρος)

Την περίοδο αυτή ο τοπικός Τύπος ασχολείται με την παραβατικότητα στα σχολεία μετά το πρωτοσέλιδο του «Πολίτη» για εμπρησμό και βανδαλισμό του Λυκείου Εθνομάρτυρα Κυπριανού. Βία στα σχολεία, bullying, ναρκωτικά, παραβατικότητα. Τα πιο πάνω μας έχουν λυπήσει και απογοητεύσει τα μάλα και ωθούμενοι από αυτές τις κατάρες που μαστίζουν τη σχολική κοινωνία μας, και όχι μόνο, επανακάμπτουμε στο θέμα έφηβοι και παιδεία μέσα από μια μικρή μελέτη για να γνωρίσουμε τον έφηβο μαθητή και να καταστούμε ικανοί να προλάβουμε πολλά από τα πιο πάνω λυπηρά γεγονότα εντός και εκτός των τειχών του σχολείου. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της μελέτης μας θα ασχοληθούμε με τον ρόλο και τη βοήθεια που μπορούν γονείς και καθηγητές να προσφέρουν στον έφηβο. Η σχέση μεταξύ των δύο φύλων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι κάτι που οι γονείς βρίσκουν ανησυχητικό. Στα πρώτα στάδια της εφηβείας οι έφηβοι ελκύονται από άτομα του ίδιου φύλου και ηλικίας με τα οποία μοιράζονται τα ίδια ενδιαφέροντα και αυτό θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό. Σε κατοπινό στάδιο οι έφηβοι βρίσκουν ελκυστικά άτομα του αντίθετου φύλου λόγω σεξουαλικής περιέργειας ή από ενδιαφέρον να συνάψουν σχέση η οποία συνήθως είναι ιδεαλιστική και ρομαντική. Γονείς και καθηγητές θα πρέπει να χαίρονται τέτοιες σχέσεις επειδή είναι προσωρινές και αβλαβείς.

Είναι σε κατοπινό στάδιο αυτής της περιόδου που ο έφηβος είναι πιο προετοιμασμένος και συναισθηματικά ώριμος να εμπλακεί σε σοβαρή σχέση που να βασίζεται στη σωματική ελκυστικότητα, κατανόηση και αγάπη. Η σεξουαλική παιδεία είναι μεγάλης σπουδαιότητας υπόθεση κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Όμως, η έμφαση πρέπει να δίνεται πρωτίστως στη διαπαιδαγώγηση των αισθημάτων παρά στη διδασκαλία γεγονότων. Ο ρόλος του καθηγητή στη διαπαιδαγώγηση του έφηβου έχει προ πολλού αναγνωρισθεί ως ζωτικός επειδή ο καθηγητής υπηρετεί σαν μοντέλο θετικής επίδρασης που θα ακολουθεί τους νέους και στα χρόνια που έρχονται. Ο καθηγητής, συνεπώς, πρέπει να είναι καλός γνώστης των προβλημάτων και δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο έφηβος και να είναι ικανός να δρα μέσα από ένα καλά οργανωμένο πρόγραμμα που θα στηρίζει τον έφηβο μαθητή.

Το αυταρχικό σύστημα το οποίο δίνει έμφαση στην τυπικότητα, την καθοδηγούμενη επικοινωνία και τον δικτατορικό έλεγχο σίγουρα θα αποτύχει επειδή ο έφηβος δεν το ανέχεται ποσώς, δείχνοντας όχι μόνο απροθυμία για συμμετοχή αλλά και αντιδραστικές διαθέσεις που εκδηλώνονται καταστροφικά θορυβωδώς στην τάξη. Αναμφισβήτητα ο έφηβος μαθητής λατρεύει τη δημοκρατική ατμόσφαιρα στην τάξη όπου η έμφασις είναι στην ενεργό συμμετοχή του στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στη συνεργασία και στην ανοιχτή, ανθρώπινη επικοινωνία που βοηθούν τον μαθητή να ανέβει σε υψηλά επίπεδα κοινωνικής ωριμότητας και να λειτουργεί αποτελεσματικά στην τάξη έχοντας στόχους και οράματα.

Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου ο έφηβος χρειάζεται τις πολύτιμες υπηρεσίες ενός ικανού καθηγητή, ο οποίος πρέπει να είναι ευφυής, υπομονετικός, ευγενικός, φιλικός, δίκαιος και στοργικός, πάντα πρόθυμος να μοιραστεί με τους μαθητές του τα προβλήματά τους καθώς και τα ενδιαφέροντά τους.

Ευτυχώς, οι περισσότεροι γονείς δείχνουν πραγματικό ενδιαφέρον για την παιδεία των παιδιών τους και αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια πιο στενή σχέση και συνεργασία μεταξύ σχολείου και οικογένειας. Αυτή η αμφίδρομη επικοινωνιακή σχέση αναμφισβήτητα ενισχύει τον έφηβο μαθητή να βρει τον δρόμο του που οδηγεί στη σωματική, συναισθηματική, κοινωνική και διανοητική ανάπτυξή του και στην αποφυγή παγίδων που καραδοκούν να εγκλωβίσουν τον έφηβο.

* ΒΑ, ΜΑ, PhD, πρώην επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης και πρώτου λειτουργού Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού