Η σχέση με τον άνθρωπο

• Λόγω της άμεσης συνδαιτυμονικής σχέσης τους με το ανθρώπινο είδος, οι μύγες οφείλουν πιθανώς τη διασπορά τους σε παγκόσμιο επίπεδο στη Συμμετανάστευσε με τους ανθρώπους.
• Στα πιο ψυχρά κλίματα, οι μύγες επιβιώνουν μόνο αν συμβιώνουν με τον άνθρωπο.
• Η προβοσκίδα της έχει άφθονες λεπτές τρίχες στις οποίες κολλούν με μεγάλη ευκολία μικροοργανισμοί και ακαθαρσίες.
• Τα ποδιά της έχουν λεπτές τρίχες και εξογκώματα, τα οποία έχουν μια κολλητική ουσία που βοήθα να περπατά σε λείες επιφάνειες αλλά που αυξάνουν την ικανότητα παραλαβής και μεταφοράς παθογόνων.
• Ο αριθμός των μικροοργανισμών που υπάρχει στο σώμα μιας μύγας ξεπερνά το 1.000.000.
• Έχει βρεθεί ότι οι μύγες είναι δυνατόν να γίνουν φορείς περισσότερο από 100 παθογόνων μικροοργανισμών και προκαλούν διάφορες ασθένειες όπως δυσεντερία , σαλμονέλωση, τυφοειδή πυρετό, χολέρα, άνθρακα , πολιομυελίτιδα , τέτανο κ.α.
• Στις φτωχότερες χώρες κάτω από ανεπαρκείς υγειονομικές συνθήκες, οι μύγες βρίσκονται ανάμεσα στους κυριότερους μεταφορείς ασθενειών.
• Ορισμένα στελέχη έχουν αναπτύξει αντίσταση σε κοινά εντομοκτόνα.
• Η οικιακή μύγα τρέφεται με την ίδια ευκολία και χωρίς διακρίσεις από τις τροφές του ανθρώπου όσο και από ακαθαρσίες.
• Επειδή μόνο την υγρή τροφή μπορεί να δεχθεί, βγάζει από το στομάχι της σταγόνες υγρού για την υγροποίηση της στερεάς τροφής, και την ώρα που τρέφεται αφήνει πάνω στις τροφές τα περιττώματα της.
• Λόγω της μεγάλης ποσότητας τροφής την οποία προσλαμβάνει ημερησίως, αφήνει περιττώματα σχεδόν συνεχόμενα και αυτός είναι ένας από τους παράγοντες που καθιστά αυτό το έντομο φορέα επιβλαβών παθογόνων μικροοργανισμών και πολύ επικίνδυνο.

Αντιμετώπιση

Πρόληψη.

• Όλα τα σημεία συλλογής των σκουπιδιών θα πρέπει να διατηρούνται καθαρά.
• Τα απορρίμματα θα πρέπει να τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες πριν την απόρριψη στους σκουπιδοτενεκέδες. Έτσι περιορίζονται οι μυρωδιές και η προσέλκυση των μυγών.
• Τα οργανικά απορρίμματα θα πρέπει να απομακρύνονται καθημερινά από τον χώρο ευθύνης μας.
• Ιδιαίτερη προσοχή στους κοπροσωρούς σε ιππικούς ομίλους και μονάδες εκτροφής ζώων, ζωολογικούς κήπους κλπ.

Θωράκιση.

• Σίτες, Αεροκουρτίνες ή Κουρτίνες με πλαστικές λουρίδες σε εισόδους χώρων τροφίμων.

Εφαρμογή εντομοκτόνων.

• Καθολικοί ψεκασμοί (αεροψεκασμοί) με εντομοκτόνα είναι επικίνδυνοι για το περιβάλλον και την δημόσια υγεία και πρέπει να αποφεύγονται.
• Στοχευμένοι ψεκασμοί με εντομοκτόνα σε οργανικά υλικά που είναι σημεία αναπαραγωγής όπως οι κοπροσωροί σε μονάδες εκτροφής ζώων, ιππικούς ομίλους κλπ. και οι σωροί των σκουπιδιών στην πόλη.
• Εφαρμογή ρυθμιστών ανάπτυξης) προνυμφοκτόνων στα σημεία αναπαραγωγής.
• Υπολειμματικοί ψεκασμοί με ακμαιοκτόνα σε σημεία που φωλιάζουν.
• Δολωματικοί ψεκασμοί με ειδικά σκευάσματα για την καταπολέμηση των μυγών.
• Ψεκασμοί με εντομοκτόνα (aerosols) στην ατμόσφαιρα.

Παγίδευση

• Κυκλοφορούν στην αγορά απλές παγίδες με χρώματα (κίτρινο) που τις προσελκύουν ή με κολλώδεις επιφάνειες.
• Επίσης υπάρχουν παγίδες όπου τις μύγες προσελκύει ειδικό υγρό, επιτρέπουν την είσοδο των μυγών αλλά όχι την έξοδό τους.
• Ηλεκτρικές Μηχανές Παγίδευσης. Διακριτικές, επιτοίχιες ή οροφής μηχανές, με υπεριώδη ακτινοβολία και κολλώδη επιφάνεια.
• Λειτουργούν προσελκύοντας τα έντομα με εκπομπή υπεριώδους ακτινοβολίας και στη συνέχεια τα παγιδεύουν σε μία κολλώδη επιφάνεια.
• Διακρίνονται σε συσκευές με υψηλή αισθητική και διακριτικότητα τους κατά τη σύλληψη των εντόμων όταν τοποθετούνται σε χώρους υψηλών απαιτήσεων, όπως γραφεία, εστιατόρια, χημικά εργαστήρια κ.α. Σε χώρους όπως παραγωγή τροφίμων και αποθήκες δεν απαιτείται τέτοια διακριτικότητα.
• Οι συσκευές έχουν λαμπτήρες που εκπέμπουν UV – Α, στο οποίο έλκονται τα περισσότερα έντομα.
• Η κολλώδης επιφάνεια πρέπει να αλλάζεται κάθε 1 – 2 μήνες, ανάλογα με τον υπάρχοντα πληθυσμό εντόμων.
• Οι συσκευές πρέπει να ανταποκρίνονται στην νομοθεσία HACCP.
• Υπάρχουν διάφορα μοντέλα σε σχέση με την δυνατότητά τους να ελέγχουν μικρότερους ή μεγαλύτερους χώρους.
• Υπάρχουν διαβαθμίσεις ποιότητας: ΙΡ-54 και ΙΡ-65 (Σειρά ΕΧ). Σε χώρους με αυξημένη υγρασία και σκόνη, είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος θρυμματισμού του γυαλιού. Οπότε χρησιμοποιούνται συσκευές με δείκτη ποιότητας ΙΡ-65, οι οποίες έχουν προστασία από θρυμματισμό του γυαλιού.
• Οι συσκευές της σειράς ΕΧ έχουν ακόμα τη δυνατότητα να πλένονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με νερό υπό πίεση.

Μύγα των φρούτων, Δροσόφιλα

• Στην οικογένεια Δροσοφίλίδες (Drosophilidae) ανήκει η Δροσόφιλα ή Μύγα του ξυδιού ή Μύγα του μούστου ή Μύγα των φρούτων (Drosophila spp.).
• Είναι μικρή μύγα (<3mm) με ανοιχτά κόκκινα μάτια, ανοιχτό καφέ χρώματος θώρακα και μαύρη κοιλιά.
• Πετάει αργά. Συνήθως αιωρείται. Η κοιλιά της φαίνεται να κρέμεται όταν πετά.
• Χαρακτηριστικά μακριά πόδια με μεγάλα «πέλματα».
• Τα θηλυκά είναι συνήθως μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Έχουν μορφολογικές διαφορές τα θηλυκά από τα αρσενικά, όπως είναι τα φυλετικά κτένια, η στρογγυλεμένη άκρη της κοιλιάς στα αρσενικά, ο αριθμός των κοιλιακών τμημάτων (6 στα αρσενικά).
• Αναπαράγεται ταχύτατα. Ο βιολογικός κύκλος έχει διάρκεια 8-10 μέρες και περιλαμβάνει τα στάδια αυγό (εκκόλαψη σε 1-2 μέρες), προνύμφη (5-6 μέρες), νύμφη (1-2 μέρες) και ενήλικο. Η διάρκεια του βιολογικού κύκλου είναι 8-10 μέρες ανάλογα με την θερμοκρασία.
• Το ενήλικο θηλυκό αποθέτει ~500 αυγά (> 1 φορά / ζωή) στην επιφάνεια υλικού σε στάδιο ζύμωσης.
• Το ενήλικο ζει 2-9 εβδομάδες.
• Αναπτύσσεται κατά προτίμηση σε φρούτα και λαχανικά σε στάδιο ζύμωσης αλλά και σε άλλα οργανικά υλικά σε αποσύνθεση.
• Αποτελεί πρόβλημα σε μανάβικα, καφετέριες, εστιατόρια, βιομηχανίες τροφίμων και ποτών και σπίτια.
• Μεταφέρει βακτήρια και μύκητες σε φρούτα.
• Δημιουργεί διάρροιες όταν καταναλώνονται οι προνύμφες.
• Για να την αντιμετωπίσουμε απομακρύνουμε υπερώριμα – σάπια φρούτα και λαχανικά από την κουζίνα μας, το μανάβικο ή το εστιατόριο.
• Καθαρίζουμε καλά όλες τις επιφάνειες στις οποίες υπάρχουν υπολείμματα χυμού φρούτων.
• Φροντίζουμε αυτές οι επιφάνειες να είναι λείες χωρίς ρήγματα, σχισμές ή οπές ώστε να κατακρατούν υπολείμματα.
• Πλένουμε μηχανήματα όπως στίφτες πορτοκαλιών ή αποχυμωτές.
• Μετακινούμε τακτικά τα βαριά έπιπλα, ψυγεία, φούρνους, πλυντήρια κλπ. και καθαρίζουμε κάτω από αυτά. Πολλές φορές σε σημεία με βρώμικα στάσιμα νερά έχουμε ανάπτυξη άλλων ειδών τα οποία συχνά μπερδεύουμε με την μύγα των φρούτων.
• Εφαρμόζουμε εντομοκτόνα και χρησιμοποιούμε απλές παγίδες και ηλεκτρικές μηχανές σύλληψης ιπταμένων εντόμων.

Μύγα των αποχετεύσεων

• Στην οικογένεια Ψυχοδίδες (Psychodidae) ανήκουν οι Μύγες των αποχετεύσεων.
• Αναπαράγονται σε αποχετευτικά δίκτυα και εμφανίζονται στις τουαλέτες.
• Οι ρυθμοί αναπαραγωγής είναι πολύ γρήγοροι. Αναπτύσσονται σε μεγάλους πληθυσμούς.
• Φροντίζουμε να μην ‘‘ κρατούν ’’ λύματα τα αποχετευτικά δίκτυα.
• Να συντηρούνται τα φρεάτια και να έχει πρόσβαση στα φρεάτια και στον βόθρο ο απολυμαντής.
• Να ψεκάζονται κυρίως τα φρεάτια με ακμαιοκτόνο εντομοκτόνο αλλά και με ρυθμιστή ανάπτυξης για την καταπολέμηση των προνυμφών.
• Να εφαρμόζονται υπολειμματικοί ψεκασμοί στις τουαλέτες.

Σαρκοφάγες μύγες

Ταξινόμηση

• Ανήκουν στις οικογένειες Calliphoridae, Sarcophagidae, Oestridae.

Τι προκαλούν

• Μύγες των τριών οικογενειών τοποθετούν τα αυγά ή τις προνύμφες τους πάνω σε ζωντανούς ιστούς ανθρώπων ή ζώων και προκαλούν τις γνωστές μυιάσεις.

Calliphoridae, Ιριδίζουσες μύγες

• Μοιάζουν γενικά με την οικιακή μύγα.
• Μερικά είδη έχουν μεταλλικό χρώμα και άλλα όχι.
• Προκαλούν μυιάσεις σε ανθρώπους και ζώα.
• Πολλά είδη σε τροπικές περιοχές, χωρίς ενδιαφέρον για μας.
• Lucilia spp.
• Πολλά είδη. Παγκόσμια εξάπλωση. Και στις εύκρατες περιοχές.
• Το Lucilia Sericata πιό κοινό είδος.
• Οροθετούν σε κρέας, ψάρι, πτώματα, και σε δύσοσμες πληγές ανθρώπου ή ζώου, σε περιττώματα και σε φυτικές ύλες.
• Calliphora spp.
• Παγκόσμια εξάπλωση κυρίως στις Βόρειες εύκρατες περιοχές.
• Εύρωστες μύγες με μεταλλικό μπλε ή μπλε μαύρο χρώμα.

Sarcophagidae, Κρεατόμυγες

• Παγκόσμια εξάπλωση.
• Προνυμφοτόκα (ρίχνουν σκουλήκια).
• Sarcophaga spp.
• Μεγάλες, τριχωτές, μη ιριδίζουσες μύγες.
• Με τρείς, μαύρες, επιμήκεις, λωρίδες στον θώρακα.
• Στην κοιλιά σκούρες τετραγωνικές κηλίδες.
• Κυρίως πτωματοφάγα.
• Αφήνουν τις προνύμφες τους σε πτώματα, περιττώματα, οργανική ουσία σε αποσύνθεση.
• Προκαλούν μυιάσεις αλλά όχι πολύ βλαπτικές.
• Wohlfahrtia spp.
• Τριχωτές, μη ιριδίζουσες μύγες.
• Με τρείς, μαύρες, επιμήκεις, λωρίδες στον θώρακα.
• Στην κοιλιά δεν υπάρχει η «σκακιέρα».
• Μερικά είδη αφήνουν τις προνύμφες τους στους ανθρώπους ή τα ζώα σε εκδορές, κακώσεις, μαλακό δέρμα μωρών, σε μάτια, αυτιά, σε μύτες και προκαλούν τυφλώσεις κλπ.

Oestridae

• Κοντόχοντρες μύγες με πλατεία κεφαλή.
• Τα τέλεια δεν τρέφονται και δεν τα βλέπουμε συχνά.
• Οι προνύμφες απαντώνται στα σώματα φυτοφάγων ζώων.
• Συνήθως στα ρουθούνια.

Υγειονομική σημασία

• Τρέφονται με ζωντανό ή νεκρό ιστό ή πεφθέν φαγητό.
• Προκαλούν στον άνθρωπο και τα ζώα την ασθένεια Μυΐαση.
• Μυΐαση είναι η εισβολή σε ζωντανούς ιστούς ή όργανα ανθρώπου ή άλλου σπονδυλωτού προνυμφών διπτέρων για τουλάχιστον μία περίοδο της ζωής τους.

Τα είδη των Μυιάσεων είναι:

• Δερματική ή Υποδερματική μυΐαση.
• Ουρογεννητική μυΐαση
• Οφθαλμική μυΐαση
• Ρινοφαρυγγική μυΐαση
• Εντερική μυΐαση

Αντιμετώπιση

• Γενικά ισχύει ότι και στις οικιακές μύγες.
• Διαχείριση απορριμμάτων.
• Υπολειμματικοί ψεκασμοί επιφανειών
• Χρήση προνυμφοκτόνων.